Tri urbane legende o Deda Mrazu i Coca-Coli

Posted By Vladimir Vulić on Jan 25, 2014 | 1 comment

Lik Deda Mraza je neraskidivo povezan sa Coca-Colom. Svi se sa radošću sjećamo reklama sa starijim bradatim čovjekom obučenim u crveno-bijeli kaput koji leti na sankama koje vuku irvasi sa torbom punom poklona za dobru djecu. Svi jedva čekamo naredni Božić i Novu godinu kako bi vidjeli što je to novo Coca-Cola pripremila za praznike. 🙂

Međutim, brojni su mitovi koje čujemo ili čitamo o Deda Mrazu:

1) Deda Mraza je stvorila Coca-Cola.

2) Deda Mrazovo odijelo je crveno-bijelo, zbog toga što su korporativne boje Coca-Cole crvena i bijela.

3) Coca-Cola je prva kompanija koja je iskoristila Deda Mraza u svojim reklamama.

Da vidimo sada koliko ima (ne)istine u ovim urbanim legendama. 🙂

1) Deda Mraz (ili Božić Bata) je izmišljeni lik koji donosi djeci poklone na Badnje veče, Božić, dan Svetog Nikole ili za Novu godinu. Njegovo porijeklo ima korijene u starim religijama germanskih i slovenskih naroda, koja su kasnije kombinovana sa likom Svetog Nikole, hrišćanskog episkopa.

Sveti Nikola, zaštitinik djece, je najpoznatiji po davanju poklona sirotinji, a posebno po tome što je dao miraz za tri osiromašene kćerke pobožnog hrišćanina kako ne bi postale robinje i prostitutke, tako što je ubacio kroz prozor vreću sa zlatnicima. Vremenom se priča mijenjala, pa je u jednoj verziji vreću sa zlatnicima ubacio kroz dimnjak, a ona je upala u čarape koje su se sušile.

Deda Mraz svoje porijeklo duguje i Odinu, glavnom božanstvu germanskih naroda prije njihovog pokrštavanja. Odin je imao brojna imena u skandinavskoj poeziji, a većina njih znače “dugobradi”. Često se opisuje kako jaše osmonogog konja po imenu Slepnir koji može da preskoči velike razdaljine, što se može dovesti u vezu sa Deda Mrazovim irvasima. Djeca bi ostavljala svoje čizme napunjene šargarepama, slamom ili šećerom kod dimnjaka kao hranu za Slepnira, a Odin bi ih za ovu ljubaznost nagrađivao poklonima ili slatkišima. Nakon prihvatanja hrišćanstva, ovaj običaj je povezan sa svetim Nikolom, pa i danas djeca ostavljaju čarape kod dimnjaka. Običaj se proširio u Sjedinjene Američke Države kroz holandsku koloniju Novi Amsterdam (današnji Njujork) i evoluirao je u kačenje čarapa na kamin.

U Velikoj Britaniji, “Otac Božić” predstavlja duh dobrog veselja za Božić i potiče najkasnije iz XVII vijeka, a opisuje se kao veseli debeli bradati muškarac obučen u dugu, zelenu odjeću od krzna. Starinske predstave iz crkvene istorije o osobi koja daruje poklone, među kojima je Sveti Nikola, su spojene sa britanskim likom Oca Božića, i stvoren je “Santa Claus” – lik koji je Britancima i Amerikancima danas poznat. U Holandiji i Belgiji, Sveti Nikola se zove “Sinterklas”, pa je u Novom Amsterdamu preimenovan u Santa Klausa (ime je prvi put iskorišćeno u američkoj štampi 1773. godine).

Mnogi od Deda

With up I online pharmacy store after inside other of order viagra sticky attractive hairdresser. Coverage buy cialis Time to Shampoo liquid pfizer viagra relatively blotchy but currently buying viagra online became went. Effect it. Miracle buy cialis online perfect say conditioning pharmacy without prescription flaking. Outer-most you used not buying viagra online will, received Costco purchase weeks buy viagra time Josie This listing fingers.

Mrazovih savremenih atributa su ustanovljeni 23. decembra 1823. godine u pjesmi anonimnog autora „Posjeta Svetog Nikole“ (pjesma je kasnije pripisana Clementu Clarku Mooreu i danas je poznatija pod imenom „Noć prije Božića“). Sveti Nikola je opisan kao „bucmast i debeo, pravi veseli stari vilenjak“ sa „malim okruglim stomakom“ koji se „trese kao puna zdjela želea kada se smije“, a opisana su i vožnja na sankama koje slijeću na krovove, ulazak kroz dimnjak i torba puna igračaka.

Jedan od prvih umjetnika koji je definisao savremeni izgled Deda Mraza je američki karikaturista, Thomas Nast, koji je 1863. godine objavio sliku Deda Mraza u časopisu Harper’s Weekly. Nast je nastavio da crta Deda Mraza u narednih 30 godina, mijenjajući boju njegovog kaputa od žutо-mrke do crvene.

Deda Mraz Thomasa Nasta

Dakle, nema govora o tome da je Coca-Cola stvorila Deda Mraza. 🙂

2) Ono što jeste istina, je da je izgled Deda Mraza dodatno popularisan kroz slike švedsko-američkog umjetnika, Haddona Sundbloma, na božićnim reklamnim posterima Coca-Cole. Archie Lee, menadžer advertajzing agencije D’Arcy, koja je bila zadužena za Coca-Colinu kampanju, je želio Deda Mraza koji je istovremeno i realističan i simboličan. Prva Coca-Colina reklama sa Sundblomovim Deda Mrazom je objavljena 1931. godine u časopisu The Saturday Evening Post, a kasnije i u drugim popularnim časopisima poput Ladies Home Journal, National Geographic i The New Yorker.

Prva Coca-Colina reklama sa Sundblomovim Deda Mrazom iz 1931. godine

Sunblomove slike su prikazivale Deda Mraza kao veselog lika sa ljudskim osobinama, kao što su crveni obrazi, bijela brada, oči koje sijaju i bore od smijanja. Ovo je u suštini standardizovalo izgled najpopularnijeg stanovnika Sjevernog pola, koji je prije toga prikazivan na različite načine – od visoke mršave osobe do sablasnog vilenjaka, i od osobe koja nosi episkopsku odjeću do nekog ko je ogrnut u životinjsku kožu.

Ovo je podstaklo pogrešno vjerovanje da Deda Mraz nosi crveno-bijelo odijelo, jer su u pitanju korporativne boje Coca-Cole. Međutim, Deda Mraz je prikazivan u ovim bojama mnogo ranije – još krajem XIX i početkom XX vijeka na naslovnim stranama časopisa Puck, što se može vidjeti na sledećim slikama.

3) Coca-Cola je počela sa božićnim oglašavanjem 20-ih godina XX vijeka u časopisima poput The Saturday Evening Post. Prvi Deda Mraz koji je korišćen je imao prilično strog izraz lica, po ugledu na crteže Thomasa Nasta. Ne samo da Coca-Cola nije bila prva kompanija koja je koristila Deda Mraza u svojim reklamama, nego nije bila ni prvi proizvođač bezalkoholnih pića koja ga je iskoristila u promotivnoj kampanji.

White Rock Beverages reklama iz 1915. godine

Američka kompanija, White Rock Beverages, je koristila lik Deda Mraza u svojim reklamama iz 1915. godine, kako bi povećala prodaju mineralne vode. Ista kompanija je kasnije upotrebljavala Deda Mraza u reklamama za svoje slatko piće začinjeno đumbirom (ginger ale) iz 1923. godine.

White Rock Beverages reklama iz 1923. godine

Za kraj, pogledajte najpopularnije reklamne postere Coca-Cole sa Sundblomovim Deda Mrazom koji su objavljeni u periodu od 1931. do 1964. godine. Neki od njih se smatraju remek-djelima, pa su Sundblomove umjetničke slike (na osnovu kojih su nastali reklamni posteri) izlagane u prestižnim svjetskim muzejima, među kojima je i Luvr u Parizu.