Razaranje – šta su najbolji poslovni modeli za medije u eri ekonomske krize i uspona društvenih medija?

Posted By Gostujući bloger on Sep 5, 2012 | 0 comments

Tradicionalni mediji (TV, radio, štampa) suočavaju se s dva globalna trenda/biznis izazova – globalna ekonomska kriza i porast upotrebe društvenih medija.  Ovaj blog post će ukratko analizirati oba, kao i njihov uticaj na medije, ali i obezbijediti neke praktične savjete radi njihovog prevazilaženja.

Globalna finansijska kriza rezultirala je značajnim smanjenjem “luksuza”-troškova, prije svega u oblasti PR-a i marketinga.  Ovo je imalo zastrašujući efekat na komercijalne medije koji se uglavnom finansiraju od marketinga/oglašavanja (manje pogođeni su javni servisi koji se uglavnom finansiraju iz državnog budžeta).

Crna Gora predstavlja mikrokosmos globalne situacije.  Na tržištu od 650.000 stanovnika postoji oko 80 različitih tradicionalnih medija.  Svi se takmiče za marketinški kolač koji je 40% bio niži u 2011. nego li godinu ranije (sa 13 miliona dolara u 2010. na 7 miliona dolara u 2011).

Uporedo s navedenim, tradicionalni mediji suočavaju se s još jednim značajnim izazovom – promjena ponašanja potrošača – opada vrijeme gledanja televizije, slušanja radija ili čitanja novina.  Prema posljednjem istraživanju Fastbridge i Universal Media za jugoistočnu Evropu ispitanici prosječno provedu 13h na internetu, 8h koristeći mobilni telefon, 7h na slanju i odgovaranju mejlova i isto toliko na korišćenju društvenih mreža; odnosno 10h gledajući TV, 6h slušajući radio i 5h čitajući novine. Među obuhvaćenim zemljama iz regiona jugoistočne Evrope su Srbija (71,2%), Hrvatska (84,2%) i Makedonija (87,4%).

Prema izvještaju iz juna 2012. Open Society Foundations – OSF (koji u pojedinim segmentima ne sadrži najnovije podatke) u Crnoj Gori prosječno 100.000 stanovnika gleda televiziju više od 15 min dnevno.  Ukupan tiraž svih dnevnih novina ne prelazi 45.000.

Najposjećeniji je portal Vijesti sa oko 75.000 posjeta dnevno. Slijede Cafe del Montenegro sa oko 30.000 i Portal Analitika sa oko 10.000 posjeta dnevno. Prema istom dokumentu oko 250.000 građana ima mobilni telefon koji ima pristup internetu – to su potencijalni reporteri koji imaju mogućnost da objave informaciju u realnom vremenu.

Suočeni s opadanjem tradicionalnih prihoda, postavlja se pitanje kako da se tradicionalni mediji nose s ovakvom situacijom? Evo nekoliko ideja.

Unutrašnji kapaciteti

1. Svaki novinar mora biti vrlo dobro verziran za društvene medije, odnosno kreiranje i postavljanje sadržaja, povezivanje i slušanje (razumijevanje) posjetilaca (konzumatora društvenih medija).  Takođe, novinari moraju biti obučeni za istraživačko novinarstvo.  Zapitajte se koliko su vaši novinari/reporteri stvarno svjesni onoga što se dešava na ulici, koliko su opremljeni da “oslušnu” realna društvena zbivanja?  U menadžmentu je neophodno da postoji svijest da rast korišćenja društvenih medija s jedne strane zadaje “udarac” starijim novinarima (naviknutim na rad u nekim drugačijim okolnostima), ali i s druge strane predstavlja izazov koji rađa novinare neprocjenjive vrijednosti koji barataju novim novinarskim “oruđima” i izvorima potrebnim za kvalitetno obavljanje novinarskog posla.  Koristite ih!
2. Kreirajte multi-medijalne portale koji omogućavaju crowdsourcing.  Usmjerite portal na mjesta “gdje su diskusije” – podstaknite 250.000 real time izvještača s pametnim telefonima u Crnoj Gori da koriste vaš portal u kritičnim situacijama ili nesrećama, da diskutuju o relevantnim temama i generišu napredak.
3. Dizajnirati multi-medijalni portal koji omogućava koautorstvo u kreiranju vijesti.  Podstaknite građane da budu vaši reporteri – podstaknite blogere i ostale zainteresovane da objave ne samo vijesti.  Pratite ko od njih izaziva najveću pozornost javnosti (članci s najviše komentara, lajkova i sl.) i ponudite im part-time angažman.  Dobar praktičan primjer je Huffington Post.

Odnosi s klijentima

1. Kombinujte on-line i tradicionlne medije za oglašavanje i marketing.  Iskoristite on-line aktivnosti za potrebe on-line marketinga.  Gledajući iz cipela vlasnika preduzeća kome je potrebna reklama/oglašavanje, dva puta bih razmislio gdje bih reklamu plasirao – u štampanim  (ukupan tiraž 45,000) ili na portalu koji, primjera radi, ima 75.000 posjeta dnevno.
2. Omogućite “besplatno” oglašavanje.  “Pasivni” mjeseci (januar, februar, jul i/ili avgust) su najpodesniji za ovu svrhu jer se svakako ne mogu popuniti media planovi. Npr. ako klijent kupi “full” paket oglašavanja za oktobar, novembar i decembar, obezbijedite mu besplatno oglašavanje u određenom (ograničenom) vremenskom periodu tokom januara.
3. Ponovo, koliko dobro “osluškujete”?  Koristite društvene medije da: (i) razumijete problem s kojima se suočavaju vaši klijenti, šta oni hoće i šta im je potrebno; (ii) identifikujte nove potencijalne klijente.

I na samom kraju nešto što može predstavljati specifikum za Crnu Goru i može u značajnoj mjeri pospješiti biznis model komercijalnih RTV stanica – preispitati nužnost ugovora s Radio-difuznim centrom (RDC) i razmotriti mogućnost prelaska na kablovsko emitovanje programa.  RDC, kao monopolista na tržištu, formira cijene usluga koje nijesu ni malo jeftine.  Na godišnjem nivou komercijalne RTV plate RDC-u izmedju 400 i 500 hiljada eura kako bi njihov signal dosegao do gledalaca/slušalaca u svim opštinama u Crnoj Gori (u formiranju cijene RDC, prema riječima menadžmenta, najveći dio odnosi se na troškove struje). To je 1/3  ili 1/4 ukupnog budžeta komercijalnih RTV.  Prema podacima Open Society Foundations oko 60% teritorije CG pokriveno je kablovskom televizijom (112.000 hiljada domaćínstava).  S obzirom da su podaci OSF iz 2008. realna je pretpostavka da je danas taj broj  znatno veći.  Imajući to u vidu, moguće je u tom dijelu napraviti značajne uštede.

Autor: mr Miroslav Radojević, savjetnik direktora TVCG za program i autor bloga http://changeandengage.wordpress.com/

Photo credit: Mashable, soros.org